Wstep: Choroby ukladu sercowo-naczyniowego (CVD) są glowną przyczyną przedwczesnej umieralności w Polsce. Od 1991 r. umieralnośc spowodowana tymi schorzeniami w naszym kraju systematycznie maleje, jednak nadal pozostaje jedną z najwiekszych w Europie. Analiza wykonana z uzyciem modelu epidemiologicznego IMPACT i danych pochodzących z badan przekrojowych prowadzonych w latach 1991–2005 wykazala, ze umieralnośc spowodowana chorobą niedokrwienną serca w ostatnim 20-leciu zmniejszyla sie glownie dzieki zmianom stylu zycia Polakow (54% obserwowanej redukcji umieralności). Rozwoj medycyny naprawczej takze przyczynil sie do redukcji liczby zgonow, choc w nieco mniejszym stopniu (37%). Dlatego bardzo istotna z punktu widzenia planowania polityki zdrowotnej panstwa jest wiedza o rozpowszechnieniu zaleznych od stylu zycia czynnikow ryzyka CVD. Jeszcze wazniejsze są informacje o zmianach obciązenia populacji czynnikami ryzyka. Pozwoli to przewidywac przyszle trendy umieralności, a takze korzyści plynące z roznorodnych strategii populacyjnych w zakresie profilaktyki CVD. Ostatnie badanie przekrojowe dotyczące rozpowszechnienia czynnikow ryzyka CVD w populacji ogolnopolskiej przeprowadzono w latach 2005–2007, natomiast w 2011 r. zrealizowano badanie NATPOL 2011 bedące najnowszym tego typu przedsiewzieciem w Polsce. Cel: Celem badania NATPOL 2011 byla ocena rozpowszechnienia wybranych czynnikow ryzyka CVD, w tym nadciśnienia tetniczego, zaburzen lipidowych i cukrzycy w Polsce na podstawie badania reprezentatywnej proby mieszkancow oraz określenie aktualnych trendow w tym zakresie. Przedmiotem niniejszej publikacji jest natomiast szczegolowe określenie metodologii badania. Metody: Projekt NATPOL 2011 zaplanowano jako badanie metodą reprezentacyjną. Grupe badaną stanowila reprezentatywna dla populacji ogolnopolskiej proba 2413 doroslych osob (zakres wieku 18–79 lat). W celu uzyskania proby zastosowano losowanie warstwowe z uwagi na miejsce zamieszkania, wiek i plec. Proba byla skupiona w wiązkach terytorialnych. Dobor proby byl etapowy: I etap — losowanie gmin, II etap — losowanie wiązek w obrebie gmin i losowanie indywidualnych respondentow (wykonane przez MSWiA z operatu PESEL). U kazdego badanego, ktory wyrazil na to zgode, przeprowadzono badanie kwestionariuszowe, pomiary ciśnienia tetniczego (3 pomiary podczas dwoch oddzielnych wizyt), pomiary antropometryczne. Pobrano takze probki krwi i moczu w celu wykonania oznaczen biochemicznych [cholesterol calkowity w surowicy krwi; cholesterol frakcji LDL (wyliczony), HDL w surowicy krwi; triglicerydy na czczo w surowicy krwi; glukoza na czczo w osoczu krwi; sod i potas w surowicy krwi; kreatynina w surowicy krwi; insulina na czczo w surowicy krwi; bialko C-reaktywne w surowicy krwi; aminotransferazy alaninowa i asparaginianowa w surowicy krwi; bilirubina w surowicy krwi; albumina w surowicy krwi; TSH, fT4 w surowicy krwi; albumina w moczu; kreatynina w moczu; sod i potas w moczu; NT- -proBNP w osoczu]. Prace terenowe byly realizowane przez specjalnie przeszkolone pielegniarki zamieszkujące w poblizu wylosowanych wiązek terytorialnych. Glownym realizatorem badania byl zespol Kliniki Nadciśnienia Tetniczego i Diabetologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdansku. Badanie zrealizowano we wspolpracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym i Instytutem Kardiologii w Warszawie. Wyniki i wnioski: Listy zapraszające wyslano do 4420 potencjalnych uczestnikow badania. Spośrod nich 786 osob bylo niedostepnych z powodu blednego adresu, zmiany miejsca zamieszkania lub zgonu przed rozpoczeciem badania. Kolejne 661 osob bądź odmowilo udzialu w badaniu, bądź pielegniarkom nie udalo sie z nimi nawiązac kontaktu. Ostatecznie w badaniu wzielo udzial 2413 osob, natomiast pelen zestaw badan, w tym probki krwi i moczu, uzyskano w 2401 przypadkach, dlatego efektywnośc badania wyniosla 66,5%. Struktura proby zbadanej pod wzgledem wieku i plci byla niemal identyczna ze strukturą populacji polskiej z 2010 r. wedlug GUS. Zakres nadanych wag wyniosl: 0,36–4,11.